يادداشتي از محمدابراهيم تديّن
شماره 32 ماهنامه - آذرماه 1397
اگر شما هم مثل من به آبياري قطره‌اي روي آورده باشيد، حتماً در اين تصميم مشکل گيج شده‌ايد، که سرانجام زمستان را چگونه بايد بگذرانيد؟! آيا بايد زحمت آماده‌سازي زمين را کشيد و به غرقابي روي آورد تا نمک‌هاي اطراف پياز رطوبتي را بشوييد و از دسترس ريشه خارج کنيد؟ يا آنکه مي‌شود با قطره‌اي اين مهم را انجام داد؟
مسلماً مشکل اينجا است، کسي جواب را نمي‌داند يا از بين طبيباني که دواي اين درد را مي‌دانند هر کدام تشخيصي و نسخه‌اي جداگانه دارند. مشکل اين درخت وفادار آن است که هرچه در مقابل آفات ضعف داشته باشد در مقابل خشکي و شوري مقاوم است و نتايج اشتباهات ما را به اين راحتي به خود نمي‌گيرد و تا طاقتش طاق نشود چيزي به روي خودش نمي‌آورد که آن وقت هم کمي دير شده‌است!
از اين‌رو، چند پيشنهاد مختلف آبشويي را با شما در ميان مي‌گذارم. ذکر اين مطلب قابل توجه است که هر کدام از اين راه‌حل‌ها از جانب کشاورزان تحصيل کرده و پيشرو پسته است با برداشت‌هاي عالي در منطقه خود؛ نه از جانب کساني که هنوز اعتقاد دارند که همانا غرقابي مايه نجات بشريت و سعادت آيندگان در اين کوير بي‌آب است!
پيشنهاد اول، آنکه پس از تغذيه بعد از برداشت يا تقويت درختان با هر کودي که صلاح درختان شما است، هيچ آبي ندهيم تا درختان به خواب روند و فکر رشد مجدد نکنند و پس از آن شروع به غرقابي سنگين کنيم.
پيشنهاد دوم، آنکه پس از به خواب رفتن درختان، تعداد ساعت آبياري قطره‌اي طول فصل گرما را در سه ضرب کنيم و در زمستان، حجم محاسبه شده آب را از طريق سيستم آبياري قطره‌اي اعمال کنيم.
نکته مشترک آنکه آب سنگين بعد از تقويت درختان در زمان بعد از برداشت کار مناسبي به نظر نمي‌رسد؛ چون ممکن است درختان رشد مجدد کنند. براي خود من که اين کار را با 100 ساعت آبياري قطره‌اي بعد از برداشت انجام دادم، رشد مجدد اتفاق افتاد که متأسفانه يعني هدر رفت آنچه درخت براي رشد اول فصل ذخيره کرده بود!
نکته بعدي مقدار شوري آب است که اگر بالا باشد (عدد دقيقي مشخص نيست، اما همه عقيده دارند اي سي آب (Ec) بالاي 2 دسي زيمنس نباشد)، آبياري قطره‌اي با اعمال تعداد ساعات سه برابر تابستان هم گزينه مناسبي نيست؛ چون باعث نمک‌شويي جانانه‌اي که ما انتظارش را داريم نمي‌شود.
سوال اينجا است که آيا آبياري غرقابي با همان آب شور، کار را به سرانجام مي‌رساند؟ چه‌طور بفهميم؟
مي‌طلبد شخصي که دوست ندارد«باري به هر جهت» کشاورزي کند و مي‌داند که بايد بدانيم تا محصول بيشتري برداشت کنيم، آستين بالا زند و با آزمايش خاک در زمان‌هاي قبل و بعد از آبياري قطره‌اي سنگين و همچنين غرقابي با همان آب شور، نتايج خاک را مقايسه کند و به اشتراک بگذارد. البته با در نظر گرفتن اين ملاحظه که ادعاي حال حاضر آن است که شوري خاک تا مقدار 8 دسي زيمنس بر روي عملکرد پسته تأثيري نمي‌گذارد.
گرچه اين‌طور به نظر مي‌رسد که نتايج واقعي در ابتداي سال 98 اتفاق خواهد افتاد، اگر جواب آزمايشات در دستمان باشد و عکس‌العمل درختان را ببينيم، مي‌توان فهميد چه مقدار شوري خاک به مذاق اين يار کهن ناخوشايند مي‌آيد.