جهت دانلود مقاله کلیک نمایید.

آشنایی با شیوه های نوین مدیریت محصول در واحد های فرآوری پسته

1-فرآوری تر با بوجاری خشک

در این روش تمام مراحل فرآوری پسته شامل پوست کردن، خشک کردن، فرآوری خشک و بوجاری محصول، گونی کردن و بارگیری پسته خشک به طور کامل در واحدهای فرآوری انجام شده و پسته خندان و دهان بسته به طور مجزا تحویل باغدار می شود. پسته های وازده شامل زیر غربالی، بدشکل، بدرنگ، روآبی، گو و مغز پس از توزین و بارگیری، به صورت یکجا از طرف کارگاه به فروش رسیده و وجه آن به بستانکار حساب باغدار منظور می گردد. لازم به ذکر است که در این روش، هر باغدار کد مخصوص به خود را داشته که از ابتدای ورود پسته تر تا تحویل گرفتن نهایی پسته خشک با آن کد شناسایی و پسته اش فرآوری می شود. مراحل مختلف در روش فرآوری تر با بوجاری خشک به شرح زیر می باشد:

پسته تر پس از تخلیه روی رمپ، وارد چرخهای پسته پوست کنی شده و سپس به دستگاه نخاله گیر سرازیر می شود. در این دستگاه، پسته ها مجدداً پوست گیری و شسته شده، وارد حوض فلزی پر شده از آب تمیز (حوض آب) می گردند. در حالی که پسته های سنگین (ته آبی) به زیرآب می روند، پسته های سبک (روآبی) در سطح آب باقی می مانند. پس از این مرحله، پسته ها وارد دو مسیر جداگانه می گردند.

پسته های ته آبی به وسیله بالابری که در زیرحوض آب تعبیه شده وارد دستگاه نم گیر گشته تا در آنجا ضمن خندان تر شدن، مقداری از رطوبتشان گرفته شود. پسته ها سپس وارد دستگاه گوگیر می گردند. این دستگاه شامل استوانه ای است فلزی که با سرعت زیاد می چرخد تا پسته های پوست دار که اصطلاحاً  گو نامیده می شوند پس از برخورد به استوانه، در اثر اصطکاک به یک سمت و پسته های کاملاً پوست شده به سمت دیگر هدایت شوند. بدین نحو پسته های بدون پوست و گوها با دقت بالایی از هم جدا می شوند. پسته های پوست نشده (گو) مجدداً به روی رمپ برگردانده می شوند تا دوباره به همراه پسته های تازه پوست گیری شوند. در آخرین مرحله از فرآوری تر، پسته های پوست شده جهت خشک شدن نهایی به داخل خشک کن ها هدایت می شوند. این خشک کن ها به قسمتهای جداگانه تقسیم شده اند تا قابلیت خشک  کردن محصول پسته باغداران مختلف را به صورت جداگانه داشته باشند.

در سوی دیگر، پسته های روآبی توسط جریان آب به درون دستگاه نخاله گیر دیگری هدایت شده و پس از پوست گیری مجدد، وارد دستگاه نم گیر مخصوص پسته های روآبی می شوند. در انتهای نم گیر، عمل پوک گیری به وسیله هوا و سپس عمل گوگیری مانند پسته های ته آبی، انجام می شود. درآخر خط روآبی پسته های روآبی جهت خشک شدن ‍زیر نور آفتاب به میدان منتقل می شوند. پس از آنکه پسته های روآبی خشک شدند جهت پوک گیری به داخل دستگاه حوض خشک ریخته می شوند. در انتهای این مرحله و پس از گونی شدن پسته های روآبی آماده فروش توسط کارگاه فرآوری می باشند.

در اولین مرحله از فرآوری خشک، پسته های ته آبی هر باغدار به داخل غربال ریخته شده تا پسته های ریز و خیلی درشت توسط غربال گرفته شدند. مابقی پسته ها، جهت جداشدن خندان از دهان بست به داخل چرخهای سوزنی خندان جداکن هدایت می شوند. بعد از این مرحله پسته های خندان، روی نوار بازرسی ریخته می شوند تا کارگران پسته هایی را که اصطلاحاً وازده نامیده می شوند و شامل پوست و مغز آزاد، گو، پسته های بدشکل و بدرنگ می باشند - هر رده به صورت جداگانه - جمع کنند. در انتهای نوار بازرسی، پسته های خندان تمیز شده درون یک سینی فلزی ریخته می شوند و کارگری که مسؤولیت کنترل نهایی آنها را به عهده دارد پسته ها را بازبینی و سپس داخل گونی می ریزد. پسته های خندان تمیز شده پس از بسته بندی در گونی های 50 تا 70 کیلوگرمی و درج کد باغدار و نوع پسته روی هر گونی، به انبار منتقل و در موعد از پیش توافق شده تحویل باغدار می گردد. پسته های دهان بسته نیز جداگانه در قسمت دیگری ریخته می شوند تا پس از بسته بندی در گونی و درج کد باغدار و نوع پسته روی هر گونی به انبار منتقل و تحویل باغدار شوند.

2- فرآوری تر بدون بوجاری خشک

در این روش، فرآوری تر عیناً مشابه روش شرح داده شده در قسمت قبل انجام می شود. پسته های ته آبی پس از خشک شدن داخل گونی شده و به صورت مخلوط خندان و دهن بست تحویل باغدار می گردند. پسته های وازده شامل روآبی و گو پس از توزین و عیارگیری، بصورت یکجا توسط کارگاه فرآوری به فروش رسیده، وجه آن پس از كسر هزینه فرآوری به بستانکار حساب باغدار منظور می گردد.

هزینه انجام خدمات فرآوری تر بدون بوجاری خشک بعلت حذف مراحل فرآوری خشك حدوداً 20 درصد کمتر از هزینه فرآوری تر با بوجاری خشک می باشد.

 3- فرآوری اشتراکی

در این نوع فرآوری، هر محموله پسته تر ورودی به کارگاه قبل از مخلوط شدن با پسته های سایر باغداران، وزن و نمونه برداری می شود. نمونه برداری پسته پس از پوست گیری و در سه فاصله زمانی 5 دقیقه ای انجام می گیرد. پسته های نمونه در ظرفی ریخته شده، پس از کدگذاری و درج اطلاعاتی چون نوع پسته، تاریخ و شماره قبض باسکول و نام باغدار به اطاق نمونه گیری منتقل می گردند. برای هر یک از نمونه ها، درصد پوک، درصد خندان و انس پسته های خندان تعیین می شود.

تمامی محموله های پسته باغداران شرکت کننده در قرارداد فرآوری اشتراکی پس از طی کلیه مراحلی که در شرح روش فرآوری تر با بوجاری خشک آمد، منتها بصورت یکجا و تحت یک شماره واحد داخل انبار چیده شده، آماده فروش می گردند.

پسته هایی که به صورت اشتراکی، فرآوری شده اند با تصمیم مشترک نماینده واحد فرآوری و یک نماینده به نیابت از باغداران شرکت کننده در قرارداد فرآوری اشتراکی در زمان مناسب فروخته، وجه آن پس از کسر هزینه فرآوری و کمیسیون فروش بر اساس مشخصات نمونه اولیه محموله های دریافتی از سوی هر باغدار مطابق موازین از پیش موافقت شده طی قرارداد بین باغداران تقسیم می گردد. در صورت درخواست باغدار، بر اساس نتایج نمونه برداری، بجای وجه نقد، سهم پسته باغدار از کل پسته خندان ته آبی اشتراکی، به باغدار تحویل داده می شود. در صورتیکه این پسته با انس اولیه پسته دریافتی از باغدار تفاوت داشته باشد، بر حسب تفاوت قیمت روز بازار، مقدار پسته تحویلی اضافه یا کسر خواهد شد.

فرآوری پسته به صورت اشتراکی سه مزیت عمده دارد:

- ازآنجا که حجم محموله پسته ای که به صورت اشتراکی فرآوری می شود بسیار بزرگتر از حجم تک تک محموله های هر باغدار است، هزینه فرآوری به این روش بسیار پایین تر (تا 35 درصد کاهش هزینه) از هزینه فرآوری تر با بوجاری خشک اختصاصی می باشد؛

- تناژ بالای محموله های پسته اشتراکی سبب می شود تا نرخ فروش این محموله ها در شرایط مشابه نسبت به حالتی که پسته ها به طور اختصاصی ضبط می شوند به مراتب برای باغدار مطلوب تر باشد؛ و نهایتاً

-  امکان دستیابی خریداران و تجار به محموله های بزرگ تجاری یکنواخت و با کیفیت در روش فرآوری اشتراکی فراهم است.

 شهرام شهریاری - عضو پیوسته انجمن پسته ایران

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید