مروری بر گفت‌وگوهای وبینار پستۀ شورای جهانی خشکبار (INC)
سحر نخعی
دبیرکمیته بازرگانی و مسئول روابط بین‌الملل انجمن پسته ایران
✅ با لغو برگزاری سی و نهمین اجلاس شورای جهانی خشکبار در سال 1399 به علت شیوع ویروس کرونا، این شورا تصمیم به برگزاری وبینارهایی با هدف بررسی آخرین وضعیت تولید و تجارت صنعت مغزیجات و خشکبار گرفت و برای مدیریت وبینار پسته، از انجمن پسته ایران دعوت کرد. وبینار پسته با موضوع «بررسی وضعیت فعلی و چشم انداز آیندۀ تولید و مصرف پسته» روز چهارشنبه، 14 خرداد 1399، ساعت 5:30 بعدازظهر به وقت ایران برگزار شد. بهروز آگاه، عضو هیئت امنای انجمن پسته ایران و نمایندۀ دائمی انجمن در شورای جهانی خشکبار، مدیریت این وبینار را بر عهده داشت و پنلیست‌ها آقایان مایک هومن از شرکت واندرفول- آمریکا، پینو کالگانی از شرکت بسانا- ایتالیا، چنگ هونگ‌کی از شرکت سی‌اچ‌کی- هنگ‌کنگ و سرکان گرگولو از شرکت تیریاکی- ترکیه در وبینار حضور یافتند.
1. بررسی وضعیت فعلی تولید و مصرف پسته
بهروز آگاه (ایران)
- تخمین ماندۀ انتقالی از سال محصولی 99-98 به سال محصولی جدید 50 هزار تن است.
- پیش‌بینی اولیۀ انجمن پسته ایران از میزان محصول سال جدید،170 هزار تن می‌باشد.
- مقررات سخت‌گیرانه و افزایش کنترل باقیماندۀ سموم در بازارهای سخت‌گیر موجب افزایش آگاهی تولیدکنندگان بزرگ پسته در ایران شده‌است.
- صادرات پسته ایران تا پایان ماه هشتم تجاری (اردیبهشت‌ماه) 113 هزار تن بوده و کاهشی 17 درصدی نسبت به سال محصولی 97-96 به شمار می‌آید.
- روند صادرات مغز پسته ایرانی افزایشی بوده و تا پایان اردیبهشت‌ماه 15 هزار تن صادر شده‌است.
مایک هومن (آمریکا)
- ماندۀ انتقالی از محصول سال 2019 آمریکا به سال محصولی جدید ناچیز است.
- پیش‌بینی اولیه از میزان محصول 2020 به عنوان سال آورِ آمریکا بیش از 450 هزار تن بود که به علت ناهماهنگی در گلدهی در حال حاضر زیر 450 هزار تن تخمین زده می‌شود.
- اقدامات احتیاطی مختلف جهت کنترل بیماری کوید-19در مراکز تولید و فرآوری آمریکا در جریان است.
- تغییر الگوی مصرف در آمریکا به سمت خرید پرحجم سوپرمارکتی بوده‌است.
پینو کالگانی (ایتالیا)
- نسبت یورو به دلار در دو سال اخیر حدود 1.05 تا 1.15 دلار بوده‌است. واردکنندگان و توزیع‌کنندگان اروپایی برای جلوگیری از نوسانات قیمتی همیشه این تفاوت 10 درصدی را در نظر می‌گیرند.
چنگ هونگ‌کی (چین)
- در حال حاضر، حدود 25 تا 30 هزار تن پستۀ ایرانی و آمریکایی فروخته نشده در چین موجود است.
- لازم است برای انتقال این حجم از موجودی به بازار ظرف سه چهار ماه آینده، تقاضا برای مصرف پسته در فستیوال «مون» چینی ایجاد شود.
- سهم فروش سال نوی چینی نسبت به کل مصرف سالانه پسته در چین بین 60 تا 70 درصد است.
- سال نوی چینی پرمصرف‌ترین زمان برای مصرف پسته در چین محسوب می‌شود.
- بازار پستۀ چین خواستار، عرضۀ پایدار و ثبات در کیفیت از سوی ایران است.
- در دو سال اخیر عرضۀ محدود رقم پستۀ خشک در پوست «آنتپ» ترکیه به بازار چین وجودداشته‌است.
سرکان گرگولو (ترکیه)
- میزان محصول 2020 ترکیه، بیش از 300 هزار تن برآورد می‌شود.
- سطح زیرکشت پسته ترکیه، 180 هزار هکتار و عملکرد درختان،1.800 کیلوگرم در هکتار است.
2. بررسی چشم‌انداز آیندۀ تولید و مصرف پسته
مایک هومن (آمریکا)
- بالار رفتن حقوق کارگری و افزایش هزینۀ آب‌های زیرزمینی در آینده منجر به بالا رفتن هزینۀ تولید پسته در کالیفرنیا خواهدشد.
- صنعت پسته آمریکا با تأکید بر خواص و مزایای پسته برای سلامتی، موفق به تحریک تقاضا و افزایش مصرف پسته شده‌است.
- روش‌های افزایش و تداوم مصرف پسته؛ 1. عرضۀ پایدار پسته جهت ایجاد حس اطمینان در مصرف‌کننده از در دسترس بودن پسته. 2. تلاش برای حفظ یکنواختی و ثبات در کیفیت است.
- افزایش روزافزون مصرف مغز پسته به عنوان آجیل و اسنک به دلیل 1. راحت خوردن مغز. 2. قابلیت راحت برشته کردن مغز با طعم های گوناگون بوده‌است.
- شرکت واندرفول در داخل آمریکا توانسته عرضۀ موفق مغز پسته با طعم‌های جدید را تجربه کند.
پینو کالگانی (ایتالیا)
- تولید پسته در اروپا رو به افزایش است. سطح زیر کشت پسته در اسپانیا از زیر هزار هکتار در سال 2009 به بیش از 30 هزار هکتار در سال 2019 رسیده است. انتظار می‌رود سطح زیرکشت پسته در ایتالیا به 10 هزار تن برسد.
- اروپا از تأثیر شیوع ویروس کرونا بر وضعیت اقتصادی نگران است و این موضوع بر معیشت و رفتار مصرف‌کنندگان اثر می‌گذارد.
- لازم است که تعادل بین قیمتومصرفِ پایدار پسته ایجاد گردد.
- ترویج پسته مستلزم بازاریابی خوب و حفظ کیفیت برای تقویت و افزایش مصرف است.
- چالش اصلی پیش رو، ترویج و افزایش مصرف پسته و تبدیل آن از یک آجیل لوکس به بخشی از وعده غذایی روزانه است.
- بازار اروپا یک پتانسیل برای مصرف روغنِ تمامی مغزیجات محسوب می‌شود.
چنگ هونگ‌کی (چین)
- بازار پسته در چین ظرفیت و پتانسیل بالایی دارد و میانگین صادرات پسته به این منطقه در سال‌های اخیر 100 هزار تن بوده‌است.
- قیمت‌های منطقی و ثبات در کیفیت می‌تواند باعث پتانسیل افزایش 10 تا 20 یا 30 درصدی مصرف پسته در چین شود.
- مبدأ و منشأ پسته برای مصرف‌کنندگان چینی اهمیت ویژه‌ای دارد. در حال حاضر پستۀ «ایرانی» به اندازه پستۀ «آمریکایی» در چین شناخته شده نیست.
- مصرف پسته به صورت آجیل سهم 95 درصدی از بازار دارد و سهم مصرف مغز به عنوان ماده افزودنی در صنایع غذایی ناچیز اما به تدریج در حال افزایش است.
- الگوهای مصرف پسته در نواحی مختلف کشور پهناور چین متفاوت است.
سرکان گرگولو (ترکیه)
- با توجه به افزایش سطح زیر کشت پسته در ترکیه انتظار آن می‌رود که تولید در این کشور به 500 هزار تن برسد.
- افزایش عرضۀ جهانی پسته می‌تواند باعث جذابیت در قیمت‌ها و متعاقباً افزایش مصرف سرانه پسته گردد.
- سهم مصرف مغز پسته به عنوان ماده افزودنی در بازارهای جهانی در حال حاضر 5 تا 10 درصد است و پتانسیل رشد بالایی دارد.
- مصرف سالانۀ پسته در ترکیه حدود 150 هزار تن است.
بهروز آگاه (ایران)
- در سال‌های اخیر شاهد بهبود زنجیرۀ تأمین (تولید، فرآوری و تجارت) بوده‌ایم.
- پراکندگی کشت پسته در مناطق مختلف ایران و تنوع ارقام، باعث پایداری و کاهش اُفت شدید تولید پسته ایران شده است. در حال حاضر 27 استان از مجموع 31 استان ایران زیر کشت پسته است.
- روند تولید پسته ایران طی 10 سال گذشته، نشان دهندۀ ثباتی است که در آینده ادامه پیدا خواهد کرد.
- روند رو به رشد احداث باغات جدید، جوانسازی باغات قدیمی و تغییر پیوند از ارقام گرد به کشیده (احمدآقایی و اکبری) موجب عرضۀ بیشتر محصول و رقابتی شدن قیمت خواهدشد.
جمع بندی جلسه:
- تولید پسته رو به افزایش است و لازم است تلاش بیشتری برای افزایش تقاضا صورت گیرد.
- لازم است ترویج مصرف محصولات جانبی پسته در صنایع غذایی مثل شیر پسته و روغن پسته در دستور کار قرار گیرد.
- لازم است هم‌افزایی و تلاش مشترک بین کشورهای تولیدکنندۀ پسته جهت مواجهه با مسائل و چالش‌های فعلی و آیندۀ صنعت مدنظر قرار گیرد.
