مقالات

اصلاح خاک‌های شور و سدیمی باغات پسته

درختان پسته در میان محصولات درختی به دلیل تحمل بالا و رشد در شرایط شور خاک و آب متمایز می‌باشند، اما در این زمینه محدودیت‌هایی وجود داشته و اگر اقداماتی برای کاهش تنش ناشی از تجمع نمک‌ها در خاک انجام نشود، ممکن است در نهایت تولید محصول تحت‌تأثیر شدید قرار گیرد.

بهسازي یا اصلاح خاک‌های شور و سدیمی از دیدگاه حفاظت منابع آب‌وخاک، اهمیت فراوانی دارد. تجمع و فزونی نمک‌ها در خاك از رشد و نمو گیاه جلوگیري نموده و به‌طور مستقیم بر عملکرد گیاه تأثیر می‌نهد. مهم‌ترین گام جهت جلوگیري از اثرات سوء شوري خاك، کاهش نمک‌ها تا رسیدن به حد بهینه، از طریق آبشویی می‌باشد. بهسازي خاک‌های شور و سدیمی به کیفیت و مقدار آب کاربردي، نوع بهساز و وضعیت زهکشی خاك بستگی دارد. 

خاک‌های شور و سدیمی می‌توانند ارزش و باروری اراضی متأثر را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهند. شوری خاک و مشکلات مربوط به آن عموماً در اقلیم‌های خشک یا نیمه‌خشک رخ می‌دهد که در آن بارندگی برای شستشوی نمک‌های محلول از خاک کافی نیست یا زه‌کشی سطحی یا داخلی خاک محدود است. همچنین شوری در نواحی کشاورزی فاریاب ناشی از استفاده از آب آبیاری باکیفیت نامناسب می‌تواند در خاک ایجاد گردد. انتقال نمک توسط باد از نقاط شور و خشک مجاور و یا ذرات ریز آب دریا به سایر نقاط و یا انتقال نمک‌ها از طریق آب زیرزمینی تحت‌تأثیر نیروي مویینگی نیز در برخی مناطق اهمیت پیدا می‌کند.

تنش شوري موجب كاهش رشد گياهان و در نتيجه، كاهش عملكرد محصولات زراعي و باغي مي‌شود. هر چه تنش شوري شديدتر باشد، كاهش رشد و افت عملكرد محصول نيز بيشتر است. تنش شوري بر گیاه از جنبه‌های مختلفی قابل‌بررسی است: 1- القاي تنش خشكي (اثر اسمزي): به‌عبارت‌دیگر در خاک‌های شور، گیاهان زودتر دچار پژمردگی می‌شوند که این پدیده را اصطلاحاً خشکی فیزیولوژیکی می‌گویند. به دلیل شور بودن خاك و افزایش غلظت یون‌های محلول، گیاهان نمی‌توانند آب خاك را جذب کنند و یا باید انرژي زیادتري براي جذب آب صرف نمایند که باعث کاهش رشد می‌گردد. 2- مسموميت ويژه يوني: بعضی از یون‌ها به مقدار زیاد در خاک‌های شور وجود دارند و بر اثر مقدار جذب بالا توسط گیاه، ایجاد مسمومیت می‌کنند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان کلر، سدیم و بُر را نام برد. 3- عدم تعادل تغذيه‌اي: در خاک‌های شور به دلیل غلظت زیاد بعضی از یون‌ها، تغذیه گیاه دچار مشکل می‌شود. به‌عنوان‌مثال در یک خاك شور، به دلیل غلظت زیاد کلر در محلول خاك و جذب آن به‌وسیلة گیاه، جذب نیترات و سولفات توسط گیاه کم می‌شود. درصورتی‌که نیترات و سولفات از یون‌های بسیار ضروري در تغذیه گیاه هستند...

جهت مطالعه متن کامل، مقاله را دانلود نمائید.