مقالات

باقی‌مانده سموم در پسته و راه‌حل‌ها

سموم به‌طور گسترده در تولید پسته برای کنترل آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز و افزایش عملکرد استفاده می‌شوند. با این حال، استفاده بیش از حد و نادرست از سموم اغلب منجر به باقی‌مانده این مواد بر روی محصول نهایی می‌شود. باقی‌مانده سموم زمانی تشکیل می‌شود که مواد شیمیایی مورد استفاده قبل یا بعد از برداشت، بر روی محصول باقی می‌مانند.

وقتی این باقی‌مانده‌ها از حد مجاز قانونی فراتر روند، خطر رد شدن در بازارهای صادراتی را افزایش داده و می‌توانند مشکلات جدی برای سلامت مصرف‌کنندگان ایجاد کنند. عواملی مانند نیمه‌عمر طولانی سموم، توسعه مقاومت در آفات و آسیب‌های محیط‌زیستی، حل این مشکل را پیچیده‌تر می‌کنند.

 تأثیرات باقی‌مانده سموم بر سلامت و محیط‌زیست

تأثیرات باقی‌مانده سموم بر سلامت انسان از مسمومیت‌های حاد تا خطرات بلندمدت مانند سرطان متغیر است. به‌طور خاص، اثرات نوروتوکسیک، اختلالات هورمونی و آسیب به مواد ژنتیکی به‌طور مکرر گزارش شده‌اند. به دلیل محتوای بالای روغن در پسته، این محصول به‌طور ویژه مستعد جذب باقی‌مانده سموم است.

از نظر محیط‌زیستی، باقی‌مانده سموم به آلودگی خاک، آب و هوا کمک می‌کنند. این مواد می‌توانند تعادل میکروبی خاک را مختل کرده، به منابع آب نفوذ کرده و بر اکوسیستم‌های آبی تأثیر بگذارند و از طریق هوا پخش شده و باعث آسیب‌های گسترده زیست‌محیطی شوند. کاهش تنوع زیستی، توسعه گونه‌های مقاوم آفات و آسیب به گرده‌افشان‌هایی مانند زنبورها از جمله پیامدهای اصلی این مسئله هستند.

 مشکلات باقی‌مانده سموم در تولید جهانی پسته

تولید جهانی پسته در کشورهایی مانند ایالات متحده، ایران، ترکیه، چین و چند کشور دیگر متمرکز است. با این حال، چالش‌های مربوط به استفاده از سموم و باقی‌مانده آنها از نظر مقیاس و تأثیر در این مناطق متفاوت است.

در ایالات متحده، مقررات مربوط به باقی‌مانده سموم به‌طور دقیق توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست (EPA) اجرا می‌شود. با این وجود، گاهی اوقات تشخیص باقی‌مانده سموم در تولید پسته نگرانی‌هایی را برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کند. کالیفرنیا، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مناطق تولید پسته در جهان، نمونه‌ای از این چالش است.

در ایران، مقررات ناکافی در مورد استفاده از سموم اغلب منجر به تولید محصولاتی می‌شود که از حد مجاز باقی‌مانده سموم (MRLs) در بازارهای بین‌المللی، به‌ویژه در صادرات به اتحادیه اروپا، فراتر می‌روند. به‌طور مشابه، کشورهایی مانند ترکیه به دلیل کمبود آموزش در مورد استفاده صحیح از سموم، با مشکلاتی مواجه هستند که حل این مسئله را پیچیده‌تر می‌کند.

 راه‌حل‌های پیشنهادی برای کاهش مشکلات باقی‌مانده سموم

1-      برنامه‌های آموزشی: آموزش کشاورزان در مورد استفاده صحیح از سموم برای جلوگیری از مشکلات باقی‌مانده سموم ضروری است. این برنامه‌ها باید بر روی دوز صحیح، زمان مناسب استفاده و نحوه استفاده از تجهیزات متمرکز شوند.

 2-      مقررات و نظارت: اجرای دقیق چارچوب‌های قانونی مربوط به استفاده از سموم و بازرسی‌های میدانی ضروری است. علاوه بر این، کنترل کیفیت سخت‌گیرانه بر روی سموم وارداتی و جلوگیری از گردش محصولات ثبت‌نشده از اقدامات حیاتی است.

 3-      مدیریت تلفیقی آفات (IPM): این روش شامل استفاده از ترکیبی از روش‌ها برای به حداقل رساندن استفاده از سموم و در عین حال مدیریت مؤثر آفات است. این رویکرد شامل تعیین آستانه آفات، استفاده از روش‌های کنترل بیولوژیک و استفاده از سموم به‌عنوان آخرین راه‌حل است.

 4-      تکنیک‌های کاهش باقی‌مانده پس از برداشت: بهینه‌سازی روش‌های پس از برداشت مانند شست‌وشو، خشک‌کردن و ذخیره‌سازی می‌تواند به کاهش باقی‌مانده سموم سطحی کمک کند. اما این روش‌ بر سموم سیستمیک تأثیری ندارد چرا که در بافت‌های گیاهی جذب و توزیع می‌شوند.

 نتیجه‌گیری 

مشکلات باقی‌مانده سموم در پسته به‌طور جهانی یک مسئله مهم با پیامدهای اقتصادی و بهداشتی است. برای مقابله با این چالش، به‌کارگیری رویکردهای نوآورانه در روش‌های کشاورزی، ترویج استفاده مسئولانه از سموم و نظارت قانونی سخت‌گیرانه ضروری است. پذیرش گسترده راه‌حل‌های بیوتکنولوژیکی و مدیریت تلفیقی آفات می‌تواند کیفیت و قابلیت اطمینان تولید پسته را افزایش دهد. تلاش‌های مستمر و همکاری همه ذینفعان برای غلبه بر این مسئله حیاتی است.