مقالات

بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه (گموز)

عامل ایجاد بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه (گموز، شیره سیاه، انگومک) گونه‌های مختلف قارچ فیتوفتورا است. این بیماری در ایران سالانه تعداد قابل‌توجهی از درختان بارور و نابارور را نابود می‌کند. اغلب پایه‌های ورا در مقابل عامل این بیماری حساس هستند؛ طبق نتایج بررسی‌های انجام شده تاکنون رقم سرخس به‌عنوان حساس‌ترین پایه شناخته شده‌است. در بین پایه‌های اصلی پسته ایران، دو پایه قزوینی و بادامی ریز زرند مقاومت بالاتری نسبت به این بیماری نشان داده‌اند. درختان در طول فصل بهار، تابستان و پائیز باتوجه‌به فعالیت قارچ بیشتر در معرض آلودگی اولیه قرار می‌گیرند و در فصل زمستان و دوره خواب حساسیت کمتری دارند.

نشانه‌های بیماری در فصول مختلف سال به شکل‌های گوناگونی در باغ دیده می‌شود؛ در درختانی که بر روی پایه‌های حساس پیوند خورده‌اند، علائم به‌صورت سبز خشک‌شدن کل درخت دیده می‌شود و در درختانی که مقاومت بالاتری به بیماری دارند علائم به‌صورت کاهش پوشش برگی، خشکیدگی سرشاخه‌ها، کم‌شدن میزان محصول، تغییر شکل برگ‌ها و مرگ تدریجی درختان می‌باشد. تغییر رنگ و زردی برگ‌ها از انتهای برگ شروع شده  و پس از مدتی تمام سطح برگ را فرامی‌گیرد. درختان جوان با آلودگی شدید سریعاً خشک می‌شوند، درحالی‌که  درختان مسن آلوده به بیماری، ابتدا کاهش پوشش برگی و خشکیدگی سرشاخه‌ها را نشان داده و به‌تدریج پس از 1 تا 3 سال از بین می‌روند.

تشخیص بیماری گموز اغلب بر اساس علائم ظاهری مانند تراوش شیرابه از ناحیه طوقه و تغییر رنگ برگ‌ها انجام می‌شود. آلودگی از طوقه و یا ریشه‌های اصلی درخت شروع می‌شود؛ لذا بررسی ناحیه طوقه درختان مشکوک به بیماری توصیه می‌شود. در محل طوقه و روی تنه درختان بیمار، بافت آلوده به رنگ قهوه‌ای روشن تا تیره درآمده و قطرات صمغ ریزودرشت در سطح و یا شکاف‌های پوست درختان ظاهر می‌شود. چنانچه پوست قسمت آلوده برداشته شود صمغی شیری‌رنگ به بیرون تراوش می‌کند که پس از مدت کوتاهی به رنگ خاکستری تا سیاه تغییر می‌یابد. برای تأیید حضور قارچ‌های فیتوفتورا، می‌توان آزمایش خاک و کشت بافت‌های گیاهی مشکوک به آلودگی فیتوفتورا را انجام داد. 

برای مطالعه متن کامل، مقاله را دانلود نمائید.