امیرعلی عسگراولادی تحلیل کرد
نشریه شماره 35 - ویژه نامه نوروز 98
اميرعلي عسگراولادي، عضو انجمن پسته ايران از تجار نام‌آور پسته، ساليان سال با علاقه زياد به اين حرفه همت گماشته‌است. امروز اما عسگراولادي گزيده نقطه نظرات خود را صراحتاً اعلام داشته و تصوير کلي آينده پسته را ترسيم نموده‌است. در ادامه، جزئيات اين مصاحبه خواندني پيش روي شما است.
لطفاً خودتان را معرفي کنيد.
اميرعلي عسگراولادي هستم. از سال 1364 به مدت 33 سال است که پيوسته و با علاقه در تجارت پسته و خشکبار مشغول بوده‌ام و با وجود اينکه اين حرفه درآمد خوبي نداشته و ندارد، ولي علاقه و پشتکار من به اين کار نه تنها کم نشده، بلکه سال به سال بيشتر شده‌است.
امروز وضعيت کلي توليد و تجارت پسته ايران را در مقايسه با کشورهاي رقيب چگونه تحليل مي‌کنيد؟
مشخصه خاص پسته نسبت به بقيه اقلام خشکبار اين است که روند مصرف جهاني آن با نرخ بسيار خوبي رشد مي‌کند و اين مشخصه، تجارت پسته را بسيار اميدبخش مي‌نمايد.
رقيب اصلي پسته ايراني، پسته آمريکايي است که اولاً بر خلاف روند ثابت توليد پسته ايراني، پسته آمريکايي روند رو به افزايشي دارد و ثانياً برخلاف نظام خرده‌مالکي در ايران، نظام عمده مالکي در آمريکا دنبال مي‌شود. اين دو روند در ايران باعث شده که ما امتياز قيمت ارزان‌تر و ارائه بيشتر و کيفيت بهتر را آهسته آهسته به رقيب واگذار کنيم.
چه آينده‌اي براي توليد پسته و تجارت آن در ايران و ساير کشورها متصور هستيد؟
هم اکنون پسته آمريکايي با توليد بيشتر، سهم بازار مصرف رو به رشد جهاني را مي‌گيرد و سنگر به سنگر پسته ايراني را عقب مي‌زند و اين احتمال مي‌رود که در آينده، پسته ايران فقط براي مصرف داخلي و نهايتاً چند بازار همسايه و خاص باقي بماند، مثل سرنوشتي که براي بادام و گردو و برگه زردآلو و انجير و زيره ايران پيش آمد.
موضوع پيمان سپاري ارزي از سوي دولت و کمبود پسته ايران به دليل مسائل اقليمي چقدر کار شما را تحت تأثير قرار داده‌است؟
دولت به دنبال اين بود که عرضه ارز را در بازار زياد کند که قيمت‌هاي ارز کنترل شوند، ولي متأسفانه در رشته صادرات از راهي به نام پيمان ارزي استفاده کرد که نقض غرض شد و عرضه ارز در بازار را کم کرد. بالاخص پيمان ارزي در رشته پسته نوميدي شديدي را در بين صادرکنندگان ايجاد نمود و صادرات به شدت کاهش پيدا کرده و خيلي‌ها تعطيل شدند.
وقتي به دولت نکته مذکور را مي‌گوييم، اظهار مي‌کند که ما دو هدف ديگر هم از پيمان ارزي داشتيم و آن اين که ارز حاصل از صادرات براي فرار سرمايه و قاچاق کالا استفاده نشود. ما به دولت گفتيم، کسي که مي‌خواهد از ايران مهاجرت کند و يا سرمايه‌اش را به خارج ببرد، مگر مجنون است که بيايد و کالا از ايران صادر کند تا پولش را به خارج از کشور منتقل کند، اين شخص به راحتي مي‌تواند در بازارهاي آزاد، ارز خود را بخرد. مگر کمبود ارز حاصل از صادرات در بازار آزاد مي‌تواند اشخاص را از خروج سرمايه منصرف کند؟! دليل مهاجرت و خروج سرمايه، جاي ديگري است و شما آن دليل ديگر را منتفي کنيد. کسي که با اين همه ريسک، سرمايه‌اش را براي قاچاق کالا به مخاطره مي‌اندازد، قطعاً منبع درآمد خوبي در آن راه ديده‌است؛ آيا کمبود ارز حاصل از صادرات، قاچاقچي را از کارش منصرف مي‌کند؟! کمبود ارز، فقط قيمت ارز را بالا مي‌برد و نه مقابل فرار سرمايه مي‌ايستد و نه قاچاق را کم مي‌کند.
گفته مي‌شود پيمان ارزي نوعي خودتحريمي براي کشور و جريمه کردن تجار بزرگ پسته است. شما موافقيد؟
گذاشتن پيمان ارزي، ايجاد هفت‌خوان در تسهيلات بانکي و بستن مبادي ورودي، هر سه عامل خود تحريمي تجارت ايران است و نتيجه آن کم شدن توليد و تجارت و افزايش بيکاري و رکود اقتصادي است.
وجود ارز حاصل از صادرات در بازار باعث ارزان شدن قيمت ارز خواهدشد و الان در اين مقطع که قيمت ارز اينقدر گران شده بهترين زمان براي رشد صادرات بود که متأسفانه دولت نه تنها از اين فرصت استفاده نکرد، بلکه با ايجاد پيمان ارزي صادرکنندگان را به خوبي هدف قرار داد و نوميد کرد.
اگر بخواهيد بزرگترين مشکلات توليد و تجارت پسته کشورمان را نام ببريد، چه مي‌گوييد؟
مشکل اصلي توليد را در سه نکته مي‌بينم؛ اولاً، بهره‌وري باغات پسته بسيار کم است و ثانياً، عدم سياست‌گزاري براي تشويق باغداران بزرگ است و ثالثاً، عدم عزم جدي براي توليد پسته سالم است.
کمي توضيح مي‌دهم که منظورم را از اين مشکلات در رابطه با تجارت جهاني پسته بيان کرده‌باشم. اولاً، روند بازار جهاني به سوي پسته ارزان است، اما ما با بهره‌وري کم باغات پسته و نبود باغدارن بزرگ اين روند را دنبال نمي‌کنيم. ثانياً، دنيا به سمت مصرف پسته سالم است. پسته سالم يعني پسته‌اي که مواد خارجي و آفلاتوکسين و باقيمانده سموم و ساير آلاينده‌ها زير حد مجاز باشد. متأسفانه روند توليد ما به سوي توليد پسته سالم نمي‌رود.
آفلاتوکسين در باغات ايجاد مي‌شود و باقيمانده سموم کشاورزي را باغداران در پسته گذاشته‌اند. چند باغدار مي‌شناسيد که برايش مهم باشد آفلاتوکسين در پسته‌اش کم باشد و يا باقيمانده سموم در پسته‌اش زير حد مجاز باشد؟! پس پسته سالم با اين طرز تفکر رو به افزايش نيست.
اگر بخواهيد يک جمله الهام‌بخش به تجار و باغداران پسته بگوييد، چه مي‌گوييد؟
اگر به کساني که در حادثه ريزش بهمن جان خود را از دست داده‌اند، نگاه کنيد، مي‌بينيد که وقتي که گروه نجات، بهمن را مي‌شکافد، معمولاً جنازه‌ها را در همان متر اول نزديکي پوسته بهمن پيدا مي‌کند! اشخاصي که بهمن بر سر آنها ريخته‌است، عشق به زندگاني داشته‌اند و تلاش خود را براي بيرون آمدن از زير بهمن خرج کرده‌اند، اما درست يک متر مانده تا موفقيت نوميد شده‌اند و جان خود را ازدست داده‌اند. براي رسيدن به هدف بايد هم عشق به کار داشت و هم پشتکار خرج کرد و هم در نوميدي بسي اميد است.