ماهنامه پسته- نشست عمومی «بررسی بازار و قیمت پسته» با حضور اعضای هیات مدیره انجمن پسته ایران و فعالان این صنعت بیست و دوم مهرماه سال جاری در محل اتاق بازرگانی کرمان تشکیل شد.
عضو هیات مدیره انجمن پسته ایران در این نشست با بیان اینکه امسال بازار پسته با قیمت حدود 29 هزار و 500 تومان برای فندوقی با اونس 30-32 شروع شد، گفت: در حال حاضر اگر کسی پول نقد احتیاج داشته باشد تا کیلویی 27 هزارتومان هم پسته عرضه می‌شود. ولی عموماً قیمت بین 27 هزار و 500 ، یا با کمی مدت تا حدود 28 هزارتومان، در بازار کرمان و رفسنجان معامله می‌شود.
سیدمحمود ابطحی با بیان اینکه ظاهراً بازار تهران رونق چندانی ندارد، افزود: امروز در بازار تهران پسته احمدآقایی 26 دانه کیلویی 30 هزار تومان معامله شد.
ابطحی در خصوص میزان پسته صادر شده بر اساس آمار گمرک رفسنجان، گفت: تا 20 مهرماه 4 هزار و 300 تن پسته صادر شده است. در دوره مشابه سال قبل در همین مدت از رفسنجان هزار و 800 تن پسته صادر شده است.
او با بیان اینکه میزان صادرات از گمرک رفسنجان بد نبوده است، گفت: مهر 92 از کل ایران 11 هزار 300 تن پسته صادر شده است، در مهر 91، 27 هزار تن، در مهر 90، 16 هزار تن پسته صادر شده است.
ابطحی یادآور شد: پسته‌ای که تا الان از از رفسنجان گمرک شده است، مقداری از آن قطعاً پسته خراسان است.
این کارشناس اقتصاد پسته تخمین زد در سال جاری در مهرماه از کل ایران 20 تا 25 هزار تن پسته صادر شود.
ابطحی با بیان اینکه عرضه در ماه های مهر و آبان زیاد بوده است، گفت: علت زیاد بودن عرضه در این ماه‌ها روشن است؛ نیازهایی است که کشاورزان به پول نقد دارند. به هر حال کشاورزان ناچارند عرضه کنند و تقاضا هم تا آنجا که می‌دانیم چندان بد نیست، اما متاسفانه قیمت‌ها بی‌رویه پایین آمده است.
عضو هیات مدیره انجمن پسته ایران با بیان اینکه تفاوت فاحشی بین قیمت ارزی پسته ایران و پسته آمریکایی وجود دارد، افزود: من با کشاورزهای خرد سر و کار دارم، در عین حال که عرضه زیاد هست همه کشاورزها هم حواسشان هست که پسته ارزش دارد و می‌دانند که سال آینده پسته ندارند.
او اظهار داشت: تجربه چندین ساله هم نشان می‌دهد، اگر کمی قیمت بالا رود، صادرکنندگان باید حواسشان جمع باشد، شک نکنید که آن زمان بازار قفل خواهد کرد و یک دانه پسته هم عرضه نخواهد شد.
ابطحی با بیان اینکه رفتاری که الان در بازار دارد انجام می‌شود، نتیجه نهایی‌اش هم به ضرر باغدار خواهد بود هم به ضرر صادرکننده، گفت: به ضرر باغدار از این جهت هست که بی‌معنی است که قیمت ارزی پسته چنین تفاوت فاحشی با پسته آمریکایی داشته باشد.
این کارشناس اقتصاد پسته ادامه داد: به ضرر صادرکننده از این جهت تمام می‌شود که صادرکننده الان قیمت پایین را می‌بیند ممکن است ذوق زده شود برود دنبال صادرات، باید حواسمان باشد که باغدارها واقعاً هوشیارند اگر الان می‌بینید که پسته عرضه می‌کنند از روی نادانی‌شان نیست، از روی ناچاری‌شان است. اگر یک دوره‌ای میدان دست باغدارها بیافتد صادرکننده‌ها حواسشان باشد که آن موقع هم آن‌ها تلافی خواهند کرد.
لزومی برای عجله در فروش نیست
رییس هیات مدیره انجمن پسته ایران نیز در این نشست با ابراز خرسندی از حضور پررنگ فعالان صنعت پسته گفت: به نظر من در بحث پسته، بایستی شرایط بازار داخل و خارج، وضعیت اقتصادی کشور، وضعیت ارز و وضعیت صادرات را لحاظ کنیم چرا که این مولفه‌ها به هم ربط دارد و بر اساس آن می‌توانیم یک نما و یک فضایی از وضعیت پیش روی پسته و بازار ترسیم کنیم.
محسن جلال‌پور با اشاره به تغییر اقلیم و به تاخیر افتادن فصل برداشت پسته طی سال‌های اخیر گفت: فکر می‌کردیم که امسال پسته آمریکا بعد از ما برداشت می‌شود، یا حداقل همزمان است. ولی به نظر می‌آید که آن‌ها پسته‌شان را به صورت عمده برداشت کردند.
او با بیان اینکه برای اولین بار است که قیمت پسته آمریکایی اینقدر خوب است، افزود: این قیمت مناسب باعث شده است که امسال آمریکایی‌ها پسته‌ای که روی درخت می‌ماند و سال های گذشته از آن می‌گذشتند، با کارگر، در چین سوم برداشت جمع کنند.
جلال‌پور افزود: امسال آمریکایی‌ها حدود 470 میلیون پوند که حدود 215 هزار تن می‌شود، پسته دارند. البته پیش‌بینی خودشان بیشتر از این مقدار بود.
او یادآور شد: تولید پسته درایران همان 220 هزار تنی که انجمن پیش بینی کرد، محقق می‌شود. ولی باز هم نمی‌توانیم آمار دقیقی بدهیم، چون هنوز بخشی از پسته روی درخت است.
جلال‌پور با بیان اینکه مجموعاً پسته عرضه شده ایران با آمریکا حدود 440 تا 450 هزار تن خواهد شد، افزود: ایران از سال گذشته پسته‌ای در انبار ندارد، اما کری‌اُور و باقیمانده پسته سال قبل آمریکا حدود 30 هزار تن است. یعنی در واقع حدود 470 یا 480 هزار تن، کل پسته‌ای است که در سال محصولی جدید در دنیا برای عرضه به بازار وجود دارد.
او خاطر نشان کرد: به نظر می‌آید که میزان پسته کمتر یا حداقل مساوی آن میزانی است که الان در بازارها نیاز است و بازار کشش این میزان پسته را در طول سال 93 خواهد داشت. رییس هیات مدیره انجمن پسته ایران با بیان اینکه آمریکایی‌ها در ابتدای فصل، قیمت پسته‌شان را به شکل غیرقابل پیش‌بینی افزایش دادند، به صراحت گفت: الان پسته خندان نو حدود 5/11 تا 7/11 دلار در هر کیلو در نواحی کالیفرنیا قیمت می‌خورد. خیلی هم برای پسته‌شان ارزش قائل هستند و با طمانینه و آرامش می‌فروشند.
او افزود: براساس اطلاعاتی که ما داریم، آمریکایی ها در چین فروش‌هایی را خصوصاً در پسته دهن بست داشتند. در اروپا حدود بیست هزار تن پسته خندان فروش کردند و قرارداد بستند و نگران فروش پسته‌شان نیستند. آمریکایی‌ها با ما هم خیلی کاری ندارند و خیلی هم ما را در این بازی رقیب جدی و نگران کننده‌ای نمی‌بینند.
جلال‌پور ادامه داد: ما در ایران بعد از شروع محصول، بلافاصله هم در داخل و هم در خارج از کشور شروع به پایین آوردن قیمت‌هایمان کردیم و متاسفانه هم باغدار، هم صادرکننده در این قضیه نقش دارند و هر دو مقصر هستند و ضرر را هم باغدار و هم صادرکننده و از همه این ها مهم تر کشور می کند که باید ارز بیشتری را از این محصول به دست می‌آورد.
او تاکید کرد: این رقابت ناسالمی که ما در فروش داریم و عدم تدبیر و دقتی که در بازارهای داخلی باغداران‌مان برای فروش پسته‌شان دارند، باعث شده قیمت‌های ما در اول فصل سیر نزولی داشته باشد.
جلال‌پور خاطر نشان کرد: همین امروز چینی‌ها پسته ما را به زحمت 7/8 دلار دارند می‌خرند. در حالی که روزهای اول فصل، خیلی راحت تا 8/9، 7/9، 5/9 دلار خریدار بودند. متاسفانه حرکتی که صادرکنندگان ما داشتند، قیمت را حدود یک دلار در ابتدای فصل تا به امروز، پایین آورده و چون رقیب هم برای پایین آوردن قیمت در این فضا مایل نیست، عملاً کاری که داریم می‌کنیم صدمه زدن به خود و در مجموع صدمه به کشور است.
او افزود: اگر روزی فکر می‌کردیم که پسته رقیبی دارد که ممکن است در آینده ما نتوانیم به قیمت بفروشیم، حتماً ما هم توصیه می‌کردیم که در قیمت‌هایمان دقت کنیم که پسته‌مان نماند کما اینکه در بعضی سال‌ها به عنوان انجمن پسته ایران این هشدارها را دادیم. امروز لزومی برای کاهش قیمت و عجله در فروش وجود ندارد.
او هشدار داد: متاسفانه صادرکنندگان قیمت را در بازارهای جهانی به شدت در یک ماه گذشته، پایین‌تر آورده‌اند، اما باغدار مقصر است که به هر کس و با هر شرایطی پسته‌اش را عرضه می‌کند. امروز باغدار ما باید بخاطر آینده‌ی پسته‌اش دقت کند که خریدار پسته‌اش کیست و به چه قیمتی و چه نوع پسته‌ای می‌خرد و برای بازاری که می‌خرد، پسته را در شرایط، قیمت، وضعیت و کیفیت خوب عرضه می‌کند.
جلال‌پور با بیان اینکه امروز صادرکنندگان زیادی در بازار وجود دارند که یک سال می‌آیند هم خودشان را گرفتار می‌کنند هم بازار را گرفتار می‌کنند و هم اینکه محصول را در بازارها تا اندازه‌ای با مشکل مواجه می‌کنند، گفت: امروز وقتی شما به غرفه، حجره و دفتر صادرکنندگان بزرگ می‌روید، آثاری از باغدار نمی‌بینید. معمولاً واسطه‌ها حضور دارند.
او با بیان اینکه بسیاری از شکایت‌هایی که در اتاق بازرگانی مطرح می‌شود از این است که عمده بازار دست بعضی از افاغنه است که معمولاً شرایط بدی را برای پسته به وجود می‌آورند، افزود: یکی از دوستان می گفتند که ما در کرمان انباری را سراغ داریم که بیش از ده دیگ آب جوش شبانه روز کار می کند تا بخار تولید کند و این بخار پسته را سنگین کند و آن پسته صادر شود و با وزن و رطوبت بیشتر فروخته شود.
او هشدار داد: گاهی اوقات می‌بینید خریدار جنس‌های زیر و ضایعات در بازار به مراتب بیشتر از خریدار پسته خوب و جنس‌های خوب است. وقتی نگاه می‌کنید می‌بینید که همین‌ها هستند که پسته ایران را در بعضی از سوپرمارکت‌ها طوری عرضه می‌کنند که خریدار از اینکه دست به پسته ایران بزند و دنبال پسته باشد، پشیمان می‌شود.
سرشاخه نشسته اید و بن شاخه را می برید
جلال‌پور به صراحت گفت: به نظر من هم باغداران و هم صادرکنندگان "سرشاخه نشستن و ته شاخه بریدن" را پیشه کردند و نهایتاً هم صادرکننده هم باغدار و هم صنعت پسته متضرر خواهد شد و می‌طلبد که ما این فرهنگ را در استان و در کشور بیشتر رواج دهیم که در صادرات دقت کنیم.
او با تاکید بر اینکه ما در رقابت با هم قیمت پسته‌مان را ظرف یک ماه گذشته حدود یک دلار در هر کیلو و هزار دلار در تن پایین آوردیم و به قیمتی رساندیم که امروز با پسته آمریکا حدود سه هزار دلار در تن تفاوت دارد، گفت: این رقم غیر قابل توجیه و در 30 سال گذشته بی‌سابقه است. آمریکایی ها روی قیمت ایستاده‌اند و قیمت پسته دهن بست‌شان را از قیمت پسته خندان ما بیشتر اعلام می‌کنند.
این صادرکننده پسته ادامه داد: متاسفانه این شرایط باعث می‌شود که ما در نیمه‌ی اول سال یعنی نیمه اول محصولی، بخش عمده‌ای از پسته‌مان صادر شود و بازار برای پسته آمریکایی‌ها باز می‌شود و آن‌ها عملاً از این صبر و تحملی که می‌کنند بهره هم می‌برند. خیلی هم جای گله و شکایت از کسی جز خودمان نیست.
او در خصوص وضعیت بازار ارز هم گفت: پیش بینی و برنامه دولت بر این است که حتی‌الامکان آرامش این بازار حفظ شود و آیتم‌های مختلفی در ارز اثرگذار است که هر کدام از این آیتم‌ها به نوعی می‌تواند کاهش یا افزایش قیمت ارز را درپی داشته باشد. بنابراین ما بایستی فکر کنیم که وضعیت ارز همین وضعیتی خواهد بود که این روزها داریم. نه آن آیتم هایی که ممکن است ارز را پایین بیاورد و قیمت را کاهش دهد، خیلی باید جدی بگیریم و نه آن آیتم‌هایی که فکر می‌کنیم ممکن است قیمت ارز را بالا ببرد.
جلال‌پور یادآور شد: طی یکسال گذشته تقریباً شرایط ارزی کشور با ثبات و آرامش همراه بوده که این نظر دولت است و تا اینجا توانسته این را حفظ کند. در آینده هم به نظر می‌آید با امکانات و آیتم‌هایی که در اختیار دارد، این امکان برایش باشد.
او ادامه داد: بهترین کار در بازار پسته کنترل عرضه و حفظ میزان عرضه است که می‌تواند بازار را تثبیت کند. باید پسته را به صورت تدریجی به بازار بدهیم و سعی کنیم به کسانی بدهیم که اطمینان بیشتری داریم و شرایط بهتری را طی سال‌های گذشته از خودشان نشان داده اند.
جلال‌پور افزود: بایستی سعی کنیم تفاوت قیمت بین پسته ایران و آمریکا را با بالا بردن قیمت پسته ایران پر کنیم.
وامهای ارزی گره گشا هستند
او با اشاره به مباحث مطرح شده در جلسه هیات مدیره انجمن پسته ایران گفت: با توجه به شرایط ارز در کشور، این روزها وامهای ارزی با نرخ‌های پایینی که دارند می‌توانند گره‌گشا باشند. از همین فردا دنبال خواهم کرد تا هر میزانی که بشود برای استان وامهای ارزی بگیریم. رییس هیات مدیره انجمن پسته ایران با اشاره به تخصیص تسهیلات سرمایه در گردش خرید پسته از منابع داخلی بانک کشاورزی در پی نامه درخواست و پیگیری انجمن، گفت: یک‌هزار میلیارد تومان با نرخ 24 درصد برای وام ریالی در نظر گرفته شده است.
او با بیان اینکه کارهایی که ما از دولت خواستیم انصافاً حتی‌الامکان انجام شده، گفت: تلاش‌ها و پیگیر‌های زیادی انجام شد تا مشکلات پیش آمده در قانون مالیات برطرف شود. اختلاف نظری بین ما و سازمان مالیاتی وجود دارد، سازمان مالیاتی می‌گوید: صادرات به آن کاری اتلاق می‌شود که جنسی صادر شود و ارزی برگردد وگرنه اگر جنسی صادر شود و ارز برنگردد، از نظر آن‌ها این خروج ارز است نه صادرات.
جلال‌پور یادآور شد: با مسوولین سازمان مالیاتی چانه زنی و مذاکره کردیم. دیروز جلسه‌ای داشتم، کاملاً توجیه کردم که این چرخه چگونه است. شرایط تحریم را عرض کردم. این موضوع را داریم دنبال می کنیم.
40درصددر سال بهره دلاری می پردازیم
در ادامه رییس کمیسیون باغبانی انجمن پسته ایران با بیان اینکه قیمت پسته ایران و پسته آمریکا در بازار جهانی تعیین می‌شود، گفت: اگر ما امسال 220 هزار تن تولید داریم، فقط 30 تا 35 هزار تن‌اش در داخل مصرف می‌شود و این بازار جهانی است که قیمت پسته ایران را به دلار تعیین می‌کند.
مهدی آگاه با بیان اینکه دلار برای رقیب ما- شرکت‌های آمریکایی- بین 2 تا 4 درصد بهره بانکی دارد، افزود: زمانی که شما در بازار تهران پسته می‌فروشید یا می‌خرید، حدود 3 درصد در ماه به آن بهره تعلق می‌گیرد. خود ارزی هم که پارسال 3هزارو400 تومان یا 3هزارو600 تومان بود به 3هزار تومان یا 2هزارو900 و خرده ای تومان کاهش یافت.
آگاه به صراحت گفت: زمانی که قیمت دلار ثابت است، با لحاظ کردن تورم، بهره بالای 36 درصد در سال است. با افت قیمت دلار نسبت به پارسال، شما 40 درصد در سال بهره دلاری می‌پردازید.
او با بیان این که باید همه ما بدانیم که از کجا داریم ضربه می‌خوریم، با طرح این سوال که چرا نمی‌توانیم پسته مان را به قیمت پسته آمریکا بفروشیم، گفت: این مساله هیچ ربطی به کیفیت ندارد، ما جنس خوبمان را باید بتوانیم به قیمت پسته آمریکایی بفروشیم.
آگاه ادامه داد: آنچه که ما را ناتوان می‌کند نرخ بهره است؛ نه اینکه من بگویم سه درصد نرخ بهره بالا است یا پایین. کشوری که نمی‌تواند نرخ بهره را پایین نگه دارد، یا باید نرخ ارز را به تناسب افزایش دهد، یا باید وام دلاری بپردازد. چرا که پسته از روزی که از درخت پایین می‌آید، قیمت‌اش به دلار تعیین می‌شود، تا روزی که صادرکننده پسته را می‌فروشد و پولش را وصول می‌کند.
او خطاب به فعالان صنعت پسته ادامه داد: شما در موقعیت کاملاً نامساوی با آمریکا قرار دارید. یعنی یک تاجر آمریکایی می‌تواند امروز پسته را بخرد، شش ماه بعد 2 درصد اضافه کند و بگوید: این هزینه من است. شما اگر پسته ایران را خریدید، حداقل به ارزش امروز 5/2 درصد در ماه باید اضافه کنید تا روزی که پولتان وصول می‌شود. چطور می‌شود این پسته‌ها را به یک قیمت فروخت. قیمت ما ارزان‌تر از قیمت پسته آمریکا نیست. سیستم اقتصادی ما حکم می‌کند که ما یک بهره دلاری حدود 36 تا 40 درصد بپردازیم.
او با بیان اینکه دولتمردان ما دنبال صادرات پسته، کفش، یخچال و... نیستند دنبال صادرات نفت هستند و واردات جنس و کوبیدن در سر صادرات، به صراحت گفت: همین قدر که این جفا دارد به صادرکننده می‌شود همین مقدار امتیاز آنطرف مرز، در اختیار واردکننده قرار می‌گیرد. این مصیبت دارد بر سر پسته می‌آید.
آگاه ادامه داد: این مساله هیچ راه حلی هم ندارد؛ در دست دولت جمهوری اسلامی است که آیا کشور می‌خواهد با اشتغال در کارهای تولیدی یا با اشتغال در پتروشیمی، نفت و گاز اداره شود.
خودمان داریم پسته را خراب می‌کنیم
علی‌اکبر نشاط نیز در این نشست گفت: اولین اشکال ما در صادرات این است که خیلی روی جنس تاکید نمی‌شود، هر صادرکننده‌ای هر چه بخواهد صادر می‌کند. آنطرف جنس خراب می‌شود. زمانی که خراب شد به هر قیمتی هست می‌فروشد.
او افزود: افغانها هم یک معضلی شدند. بیایید تعهد کنیم که با افغانها معامله نکنیم. همه ما با افغانها معامله می‌کنیم بعد هم می‌گوییم که ما معامله نمی‌کنیم.
نشاط ادامه داد: خودمان داریم پسته را خراب می‌کنیم. زمانی که پسته ارزان می‌شود، نمی‌فروشم.
تجارت افغانها شناسنامه‌دار باشد
جلال‌پور در پاسخ گفت: الان وزارت کشور و استاندار دنبال این هستند که اگر تجارتی در کشور توسط افغانها اتفاق می‌افتد، شناسنامه دار باشد.
او با بیان اینکه اگر تجارت‌شان شناسنامه‌دار باشد و پروانه داشته باشند، مالیات بدهند مسلماً کسی مانع نیست، ادامه داد: صحبتی که آقای نشاط می‌کنند از این جهت است که مجموعه‌ای که آقای نشاط دارند، هزینه‌های متعدد دارد. هر وقت هر موردی که پیش بیاید می‌توانند شناسنامه و کار و برنامه ایشان را در کشور ببینند. یک عده ای بدون هیچگونه هزینه‌ای، بدون هیچگونه پرداخت مالیات فروش داخلی، این حرکت را انجام می‌دهند عملاً رقابت سالم و شفاف را گرفتار می‌کنند.
مشکل افغانها نیستند
سید محمود ابطحی اما در ادامه گفت: مشکل فقط افغانها نیستند ما خودمان ایرانی‌هایی داریم که از افغانها قطعاً بدتر کار می‌کنند.
مهدی آگاه هم در ادامه گفت: اگر کسی خلاف می‌کند چه افغان چه ایرانی، ما دادگستری داریم، این مسائل باید به طور قانونی رسیدگی شود. اگر کسی خلاف نمی کند ما اینجا وظیفه نداریم که رقابت را به افراد خاص یا خودمان محدود کنیم.
او خاطر نشان کرد: ما بخش خصوصی هستیم و بخش خصوصی نمی‌تواند بر خلاف رقابت آزاد تحلیل و بحث کند و کسی را متهم کند. اگر کسی خلاف می‌کند چه افغان، چه ایرانی، چه چینی، دولت باید رسیدگی کند.
محمد حسن صداقت نیز در ادامه گفت: اگر از طریق انجمن اطلاع رسانی شود، دقیقاً همه می‌دانیم که مکانیزم بازار را عرضه و تقاضا تعیین می‌کند. وقتی یک روز چند نمونه بیشتر به یک حجره ای می‌آید مسلماً خریدار پانصد تومان دست‌اش را پایین‌تر می‌گیرد.
او افزود: اگر اطلاع‌رسانی شود و به طور شفاف بگویند که پسته شما اول سال ده دلار فروش می‌رفت ولی الان با عرضه زیاد زیر 9 دلار شده و مشخص هم نیست که به چند برسد، من فکر می‌کنم که کنترل می شد چون همه چیز دست عرضه و تقاضا است.
علی قاسمعلی‌زاده در ادامه گفت: پارامونت 24 سپتامبر قیمت‌هایش را می‌خواست اعلام کند من دو روز قبل از آن شروع کردم به فروختن . نتوانستم به چینی‌ها بگویم ده دلار، چون آمریکایی‌ها هنوز قیمت‌ها را اعلام نکرده بودند؛گفتم 9هزار900. از زمانی که من قیمت دادم تا زمانی که قیمت‌های من را قبول کردند، دو ساعت طول نکشید. جای تعجب اینجاست که چینی‌ها به راحتی داشتند به ما ده دلار می‌دادند و امروز به همان مشتری قیمت دادم 9هزار700 ، میل زده 8هزارو900 بدهی من می‌خواهم.
او افزود: هنوز پارامونت قیمت اش را اعلام نکرده بود من به راحتی توانستم ده دلار بفروشم بعد پارامونت قیمت بالا را زد، منتهی قیمت‌های ما پایین آمد. چرا؟
مهدی آگاه در پاسخ گفت: رقابت داخلی، رقابت باغدار است. از یک طرف تجار پول ندارند که پسته را نقدی بخرند، از یک طرف بخواهند مدت‌دار بخرند، باید سه درصد در ماه بهره بپردازند. از طرف دیگر هم باغدار خرج دارد و می‌خواهد به هزینه‌اش برسد.
او برای حل این مساله گفت: یا اینکه باغدارها کمی از سفر و گردش و هزینه‌های دیگر بزنند و به اندازه نیاز فوری‌شان بفروشند، یا صادرکننده‌ها از جایی وام بگیرند؛ اگر از بانک مرکزی نمی‌شود، از یک کشور عربی یک دلار ارزانی وام بگیرند، بیایند پسته بخرند. چون به ریال که نمی‌شود پسته خرید. به ریال آن بهره کذایی را دارد . بانک های داخلی تاجر را اعتبار نمی‌کنند یا اینکه باغدارهای محترم باید در عرضه پسته امساک کنند و به تدریج عرضه کنند.
آگاه خاطر نشان کرد: ما یک تجربه همیشه داشتیم، سال‌هایی که پسته زیاد داریم، اگر اول سال پسته ارزان شود، آخر سال پسته کم می‌آید. آن سالی که 270 هزار تن پسته داشتیم، آخر سال پسته کم آوردیم. چرا؟ برای اینکه اول سال پسته ارزان شد.
او ادامه داد: چهار سال پیش در دو ماه اول سال، پنجاه هزار تن پسته به چین رفت. به سایر کشورها هم می‌رفت. اسفند که رسید، پسته شروع کرد به گران شدن و کم آمدن.
آگاه خاطر نشان کرد: چینی‌ها مجبورند تا آخر آذر، پسته‌شان را تهیه کرده باشند چون مصرف پسته چینی‌ها قبل از عید خودشان است که اوائل فوریه اتفاق می‌افتد. بنابراین از کریسمس به بعد چینی‌ها خیلی خرید نمی‌کنند. الان هم دارند کم خرید می‌کنند.
آگاه با بیان اینکه مطمئناً ظرف یکی، دو هفته آینده چینی‌ها مجبورند خرید کنند، گفت: وقتی خرید را شروع کنند دوباره قیمت بالا می‌کشد. اگر ده، پانزده روز باغدارهای ما بتوانند عرضه را کم کنند، این آسانترین راه حل است.
نمی‌توانیم قرارداد طولانی مدت ببندیم
بهرام آگاه نیز در این نشست گفت: یک فرق اساسی بین تجارت پسته ایران و آمریکا وجود دارد که وضع فعلی را تشدید کرده است.
او افزود: در پسته آمریکایی شما زیر کاغذی را امضا می‌کنید. همین امروز، پنج هزار تن پسته می‌خرید، نه پولی جابه‌جا می‌شود نه کالایی! یک قرارداد است که ظرف مثلا پنج ماه یا یک سال حجم زیاد پسته جابه جا می‌شود و پول وصول می‌شود؛ صرفاً یک امضا زیر برگ کاغذ.
آگاه ادامه داد: به جرات می‌توانم بگویم که بعید می‌دانم کسی جرات کند با صادرکننده ایرانی در هیچ بازاری قراردادهای بیش از صد تن ببندد. برای اینکه هر بار که چنین قراردادهایی بسته شده یا از لحاظ کیفی یا از لحاظ قراردادی، کالایی درستی تحویل داده نشده است.
او یادآور شد: اخبار نیمه دقیقی داریم که ظرف دو هفته گذشته، حدود 20 هزار تن، پسته آمریکایی‌ها با همین قیمت های نجومی فقط در اروپا فروختند. تعداد صادرکننده‌های آمریکایی محدود است و رقابت هم دارند. اما می‌توانند قرارداد ببندند، می‌توانند سه ماه بنشینند کنار و کاری نکنند. مجبور نیستد که هر لحظه در بازار باشند و هر لحظه پسته عرضه کنند.
آگاه با بیان اینکه به معنای تجاری ما عملا در ایران بانک نداریم، گفت: ما مجبوریم کالایمان را بفروشیم. برای اینکه به هر حال باغدار خرج دارد و پول می‌خواهد. اگر بخواهیم برویم با هزینه‌های دو، سه درصد در ماه این پول را فراهم کنیم، یکساله باید اعلام ورشکستگی کنیم و عملاً برویم. اگر بخواهیم که جنس بفروشیم، مجبوریم که جنس را آنی بفروشیم، نه قراردادی که پولش را زود وصول کنیم. وضع فعلی بازار به این موضوع برمی‌گردد.
او اظهار داشت: همین الان حجم زیادی کانتینرهای ما آماده فروش روی کشتی در راه هنگ کنگ است. همین الان شما می‌توانید خرید پانصد تنی یکجا در جبل‌علی بکنید. طرف چاره‌ای ندارد جز اینکه بفروشد. این را همه در دنیا می‌دانند. خریدارهای چینی به خوبی این مطلب را می‌دانند لحظه‌ای که حس کردند سیصد دلار دارد در یک روز قیمت تکان می‌خورد می‌دانستند بانکی برای پسته ایرانی وجود ندارد. می‌دانستند که امکان تهیه مالی سریع وجود ندارد. می‌دانستند که هر کس آنجا نشسته مجبور است که این پسته ها را زود معامله کند.
او با تاکید بر این نکات که نمی‌توانیم قرارداد طولانی مدت ببندیم و نمی‌توانیم منابع مالی تهیه کنیم، اظهار داشت: عموماً کشاورزها همراهی نمی‌کنند و پسته‌شان را به کسی می‌دهند که پول نقد آنی بخواهد بهشان بدهد؛ نتیجه اش همین می شود. صادرکننده ایرانی هیچ انتخابی ندارد؛ مجبور است.
تعاونی‌های کوچک راه اندازی شود
بهروز زینلی نیز با اشاره به تجربه فعالیت تعاونی تولیدکنندگان پسته رفسنجان که تقریباً هشتاد درصد کل پسته ایران را می خرید، گفت: تعاونی‌های کوچک راه اندازی شود.
او با بیان اینکه با مشارکت خود کشاورزها و تُجاری که کشاورز هم هستند، این اطمینان لازم بین تولید کننده و صادرکننده حاصل می‌شود، گفت: اگر مردم به این اطمینان برسند که شما پسته‌شان را می‌خرید و در پنج یا شش قسط و به موقع پولشان را می‌دهید. قطعاً این کار را می‌کنند.
او با بیان اینکه اکثریت تجار الان پسته‌هایشان را از واسطه‌ها می‌خرند، گفت: خواهشی که دارم این است که مساله را ریشه‌یابی کنیم و ببینیم که چه اتفاقاتی در دهه گذشته افتاده که ما به این نتیجه رسیدیم. بحث این نیست که یک افغانی بخرد یا یک آلمانی، بحث این است که ما می‌خواهیم پولمان را بگیریم. بحث این است که آن استانداردی که باید در صادرات و نگهداری پسته رعایت کنند باید از هر کانالی که می‌شود کنترل شود.
قیمت دلاری پسته افزایش می یابد
مهدی آگاه با بیان اینکه پسته آمریکا پنجاه هزار تن کمتر از پیش بینی هایش شد، گفت: من هیچ شکی ندارم که پسته به دلار گران می شود و آمریکا تحت هیچ شرایطی قیمت‌اش را پایین نمی‌آورد.
او در ادامه یادآور شد: من نمی‌دانم دولت فردا دلار را چند می‌خرد. از یک طرف درآمد نفتی ایران دارد کاهش پیدا می‌کند و لابد باید دلار بالا برود و از یک طرف هم می‌گویند که قرارداد با آمریکایی‌ها قرار است امضاء شود و صد میلیارد دلار آزاد می‌شود.
او با طرح این پرسش که آیا دولتمردهای ما اگر صد هزار دلارشان آزاد شد ، با طمانینه فکر کنند که ما بازار را خراب نکنیم یا مثل آقای احمدی‌نژاد می‌گویند که ما پول بدهیم مردم را خوشحال کنیم، گفت: این‌ها را من نمی‌دانم. بنابراین من می‌توانم بگویم که قیمت دلاری پسته، قطع و یقین افزایش پیدا می‌کند. چون آمریکا از جایی که دارد تکان نمی‌خورد. هر چقدر که پسته را ارزان بفروشیم، موجودیمان کمتر می‌شود آنجا هم که عرضه فروش نیست قیمت‌ها بالا می‌کشد.
آگاه در خصوص ایجاد تعاونی‌های کوچک هم گفت: پیشنهاد شما بسیار، بسیار درست است. یکی از مشکلات ما نبودن شرکت‌های تعاونی بزرگی است که بتوانند با هم تعامل کنند. یعنی یک قمیتی تدریجی بزنند، همانطوری که تعاونی‌ها عمل می‌کردند. از این مطلب حتماً انجمن باید استقبال کند و حتماً هم باید امکان به وجود آمدن این تعاونی‌ها را ایجاد کند.
او با بیان اینکه لازمه این تعاونی‌ها ضبط مشترک است، گفت: اگر مناطقی باشد که باغدارها دور هم جمع شوند و یک ضبط مشترک بزنند، حواله‌های ضبط شان مطمئن هستم که می‌تواند ارزش پیدا کند. الان یکی از ضبط‌هایی که در کرمان هست عملاً حواله‌هایش خرید و فروش می‌شود. اگر بتوانیم پسته ایران را به جای اینکه در خانه‌ها و در کارگاه‌های خیلی کوچک ضبط کنیم، درواحدهای بزرگ تر متمرکز کنیم ازآنجاکه امکانات وام گرفتن برای ضبط، برخلاف تجارت وجود دارد، قاعدتاً امکان ایجاد، نرخ گذاری و خرید و فروش هست.
در ادامه جلال‌پور در پاسخ به سوالی در خصوص تاثیر بورس پسته بر قیمت‌گذاری پسته، گفت: فعلاً هنوز بحث بورس پسته مطرح نیست. این بحثی است که صحبت‌اش شده و قرار هم نیست که به این سرعت اتفاقی بیافتد به نظر من حداقل در پسته امسال نقش چندانی نمی‌تواند داشته باشد.
او در خصوص کنترل عرضه گفت: عمدتاً کنترل عرضه دست خود ما است. من فکر می‌کنم که این منطقی‌ترین کار است که حداقل هر کس محصولش را دو قسمت کند. حالا بعضی سه قسمت، بعضی چهار قسمت، ولی حداقل دو قسمت کنید. یک قسمت‌اش را اول فصل بفروشید، یک قسمت را بگذارید در طول سال که اگر بازار بالا رفت از آن قسمت باقیمانده اش منفعت ببرید. اگر قسمت اول فصل از فروش منفعت بیشتری برده باشد، عرضه بازار کنترل شود و یکدفعه این همه پسته در بازار نیاید. هرچند که یک عده کشاورز مجبور و ناچارند ولی به هر صورت می شود بخشی از عرضه را کنترل و مدیریت کرد. او افزود: به نظر می‌آید که قرار نیست نرخ ارز چندان تغییری کند، نه آنچنان بالا رود، نه آنچنان پایین بیاید. وی درپایان تاکید کرد: برای حفظ موقعیت پسته ایران در بازارهای جهانی و حضور بیشتر و فعال‌تر در تشکل‌های مربوط خصوصاً انجمن پسته ایران تلاش کنیم.
